Bakır periyodik cetvelde sembolü Cu atomik numarası 29 olan bakır günümüzde ki değeri gittikçe yükselmekte.
Özellikle bu kimyasal element, alışılmadık derecede iyi bir elektrik ve ısı iletkeni olan periyodik tablodaki Grup 11 (Ib) ‘nin kırmızımsı, son derece sünek bir metalidir. Bakır, doğada serbest metalik halde bulunur. Bu doğal bakır, ilk olarak Neolitik (Yeni Taş Devri) insanlar tarafından taş yerine (yaklaşık 8000 BCE) kullanılmıştır. Kısacası mezopotamya’da bakırın kalıplarda şekillendirilmesi (MÖ 4000), ateş ve odun kömürü ile cevherlerden metale indirgenmesi ve kasıtlı olarak bronz olarak kalayla alaşımlanmasıyla metalurji ortaya çıktı (MÖ 3500). Roma bakır arzının neredeyse tamamı Kıbrıs’tan geldi. “Kıbrıs metali” olarak biliniyordu, cyprium kısaltıldı ve daha sonra cuprum olarak değiştirildi. Ayrıca bkz bronz.
| atomic number | 29 |
|---|---|
| atomic weight | 63.546 |
| melting point | 1,083 °C (1,981 °F) |
| boiling point | 2,567 °C (4,653 °F) |
| density | 8.96 at 20 °C (68 °F) |
| valence | 1, 2 |
| electron configuration | 2-8-18-1 or (Ar)3d104s1 |
Oluşumu, Kullanımları ve Özellikleri
Doğal bakır, birçok yerde bazaltik lavlarda birincil mineral olarak ve ayrıca sülfitler, arsenitler, klorürler ve karbonatlar gibi bakır bileşiklerinden indirgenmiş olarak bulunur. (Bakırın mineralojik özellikleri için, doğal elementler tablosuna bakın.) Bakır, kalkosit, kalkopirit, bornit, kuprit, malakit ve azurit gibi birçok mineralde bir arada bulunur. Deniz yosunlarının küllerinde, birçok deniz mercanında, insan karaciğerinde ve birçok yumuşakçada ve eklembacaklılarda bulunur. Özellikle bakır, mavi kanlı yumuşakçaların ve kabukluların hemosiyanininde oksijen taşınmasında, kırmızı kanlı hayvanların hemoglobininde demirle aynı rolü oynar. İnsanlarda eser element olarak bulunan bakır, hemoglobin oluşumunu katalize etmeye yardımcı olur. Şili’nin And Dağları’ndaki bir porfir bakır yatağı, mineralin bilinen en büyük yatağıdır. 21. yüzyılın başlarında Şili dünyanın önde gelen bakır üreticisi haline geldi. Böylelikle diğer büyük üreticiler arasında Peru, Çin ve Amerika Birleşik Devletleri bulunmaktadır.
Bakır ticari olarak esas olarak eritme veya süzme yoluyla üretilir, bunu genellikle sülfat çözeltilerinden elektro çökeltme izler. Dünyada üretilen bakırın büyük bir kısmı elektrik endüstrisi tarafından kullanılmaktadır; geri kalanın çoğu, alaşımlar oluşturmak için diğer metallerle birleştirilir. (Elektroliz kaplama olarak teknolojik olarak da önemlidir.) Bakırın ana bileşen olduğu önemli alaşımlar serisi pirinçler (bakır ve çinko), bronzlar (bakır ve kalay) ve nikel gümüşlerdir (bakır, çinko ve nikel, hayır gümüş). Monel dahil olmak üzere birçok yararlı bakır ve nikel alaşımları vardır; ayrıca iki metal tamamen karışabilir. Bakır ayrıca alüminyum bronzları olarak adlandırılan alüminyumla önemli bir alaşım serisi oluşturur. Berilyum bakır (%2 Be), ısıl işlemle sertleştirilebilen alışılmadık bir bakır alaşımıdır. Bakır, birçok madeni para metalinin bir parçasıdır. Bronz Çağı’nın Demir Çağı’na girmesinden uzun süre sonra, bakır, kullanımda ikinci metal olarak kaldı ve demirin önemi. 1960’lara gelindiğinde, daha ucuz ve çok daha bol olan alüminyum, dünya üretiminde ikinci sıraya yerleşti.
Kaynak : https://www.britannica.com/science/copper
Leave a Reply